Sarıyer Belediyesi Kent Konseyi, Ortak Yaşam Vakfı ve Reşit Paşa Yardımlaşma Dayanışma ve Güzelleştirme Derneği ortaklaşa Dünya Hoşgörü, dostluk ve komşuluk günü vesilesi ile Sarıyer Belediyesi Yaşar Kemal Kültür Merkezinde 2 Aralık 2022 Cuma akşamı Hukukçu-yazar Erkan Karagöz sunumu ile Molokanlar konuşuldu.
Türkiye’den gelip geçen, geçerken de arkasında derin izler bırakan bir topluluktan Rus kökenli Molokan topluluğundan söz edildi.
Sarıyer Reşit Paşa Yardımlaşma Dayanışma ve Güzelleştirme Derneği Başkanı Süreyya Cinik yaptığı açıklamada “Belki de birçoğumuzun adını bile duymadığı bu topluluğu, Molokanları bu denli önemli kılan nedir? Diye sorduğunuzu düşünüyorum. Molokanlar Kars coğrafyasında yaşadığı yıllarda gerek komşuluk ilişkileri gerekse Kars çevresinde halklar arasında yerleşik olan hoşgörü ve sıcak dayanışmacı komşuluklarıyla derin izler bırakmışlardır. Bunun çok önemli bir tarihsel deneyim olduğu açıktır.
Ancak ne yazık ki bu topluluk ve onların yöre halkına olan katkıları önemli bir kitle tarafından bilinmemektedir. Sadece Kars –Ardahan, Ağrı ve Erzurum yöresinde yaşayanların bildiği bir topluluktan söz ediyoruz.
Bu katkı bugünün Türkiye’sinde özlenen ve yaygınlaşmasını istediğimiz bir tarihsel emanettir.
Bilindiği üzere Bugün ülkemizde komşuluk ilişkileri, dostluk ve özellikle hoşgörü geleneği hızla erozyona uğramıştır.
Bu nedenle bu topluluğun bize bıraktığı mirasın iyi bilinmesi örnek alınması gerektiğini düşünüyorum.
Ben bu tarihsel deneyimin sadece nostaljik- turistik anlatımların dışında ele alınması, aradan çok uzun yıllar geçse de bu gelenek ve dostluk ilişkisinin kodlarının doğru okunarak zayıflayan bağlarımızın yeniden güçlenmesinde katkısı olmasını dilerim” dedi.
MOLOKANLAR KİMDİR?
1876-77 Rus-Türk savaşı sonucu, Ruslar tarafından Kars yöresine yerleştirilmiş dini-etnik bir gruptur. Tevrat ve incil’in ana ilkeleri etrafında birleştirilen ve yefim diye bilinen birini peygamber olarak kabul eden Molakanların, bir de “güneş kitabı” adı verilen 18. yüzyılda kaleme alınmış kutsal kitapları vardı. Molakan, Rusça süt içenler anlamına geliyordu. beyaz rus asıllı, son derece muhafazakâr olan bu topluluk, Hz. Musa’nın on emrini de bir inanç sistemi olarak kabul etmişlerdi.
1600’lü yıllarda Rus ortodoks kilisesine katılmayı, 200 günlük süt (Moloko) orucunu ve çarın dini iktidar sahibi olmasını redden bir grup. 1800’lü yıllarda ise, ülkeden sürülmek zorunda kalmışlar, dünyanın çeşitli yerlerine dağılmışlardır.
Rus köylüleri arasında 18. yüzyılda ortaya çıkan bir tarikattır. resmî ortodoks kilisesinin aksine bu mezhep, kilisenin bütün sırlarını reddeder. bu mezhepte ruhban sınıfı yoktur kiliseye gitmek ise inananların toplantısı sayılır. bu esnada seçilen din görevlileri ayini yönetirler.
Molokanlar dini kitaplardan sadece insanın ruhunu besleyen “manevî süte” benzettikleri incil’i okurlar.
Zorunlu askerlik hizmetini de reddeden Hıristiyan tarikattır. Büyük çoğunluğu, askerlik konusundaki bu duruşlarından ötürü 1921’de Türkiye’den ayrılarak SSCB’ye göç etmiş, kalan son 500 Aile de 1962 yılında Yürkiye’yi terk etmiştir. Bugün büyük çoğunluğu Rusya ve Ermenistan’da yaşamakta olan bir topluluktur. ABD’de de çok sayıda Molokan yaşamaktadır.