İBB-Bölgesel İstihdam Ofisi’nin ‘Asgari Ücretin İstihdama Etkileri’ni analiz eden yeni araştırmasında, üç önemli bulgu ortaya kondu.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Bölgesel İstihdam Ofisi (BİO), İstanbul’un istihdamında etkili 16 sektörden 317 firma ile 14-25 Nisan 2023 tarihleri arasında yaptığı anketle asgari ücret artışının firma istihdamlarına etkisini araştırdı. Araştırmada ‘Beyaz yakalı’lar ile ‘Mavi yakalı’lar arasındaki ücret hiyerarşisinin daralmasının yarattığı sorunlardan, firmaların nitelikli eleman bulmakta yaşadığı zorluklara kadar birçok önemli başlık ortaya kondu.
ARAŞTIRMADA 3 BAŞLIK ÖNE ÇIKTI
Araştırmaya göre bazı firmalarda mavi yakalılar ile beyaz yakalılar arasında ücret hiyerarşisi daralınca, beyaz yakalılarda motivasyon, verim ve performans düşüklüğü ile işten ayrılmalar söz konusu oldu. Öte yandan tüm sektörlerde firmalar üretim, satış ve idari süreçlerinde meslekli, nitelikli, uzman ve deneyimli-kıdemli personel bulmakta sıkıntı çekiyor. Araştırmada öne çıkan üçüncü başlığa göre ise artan yaşam maliyetleri, fahiş kiralar ve deprem korkusu işgücünün İstanbul’dan göçünü tetikliyor. İstanbul’da eleman temini her geçen gün zorlaşıyor.
Araştırmada öne çıkan diğer maddeler ise şöyle:
- Firmaların Temmuz ayında belirlenecek asgari ücret beklentisi 11 bin TL civarında.
- Asgari ücret artışının bazı sektörlerde konaklama-yiyecek, tekstil ve imalat sektöründe- ve özellikle küçük ve orta boy işletmelerde kayıt dışı çalışmayı artırdığı görüşü yaygın.
- Yüksek enflasyon ve neden olduğu gelir erozyonu; çalışanların motivasyonunu ve performansını, işletmelerin verimliliğini olumsuz etkilemektedir. Yapılan asgari ücret artışları, firmaların büyük çoğunluğunun (%77,9) işe alım kararını etkilemedi.
- Asgari ücret artışları genelde firmaların eleman bulmalarını da kolaylaştırmadı. Bunun nedeni artan enflasyonun yapılan artışı erozyona uğratmasıdır. Firmalar, iş arayanların artan asgari ücreti yetersiz gördüklerini ve daha yüksek ücret talebinde bulunduklarını ifade ediyorlar.
- Görüşülen firmaların yüzde 35’i, asgari ücret artış oranını, diğer çalışanlarının ücret artışlarına yansıtamadı.
- Geçen sene firmaların üçte iki çoğunluğu artan girdi maliyetlerini fiyatlarına yansıtmakta zorluk yaşadıklarını belirtirken, bu sene bu oran üçte bire düştü. Geçen seneye göre firmalar ürün fiyatlarını artırmakta daha az sıkıntı yaşıyor. Yüksek enflasyonlu hayata firmalar alışıyor. Yüksek enflasyonda katılaşma eğilimi söz konusu.
İSTANBUL’DA ELEMAN TEMİNİNDE ZORLUK
Firmalar diğer illerle karşılaştırıldığında İstanbul’da eleman bulmakta daha fazla zorluk yaşıyor. Neden olarak, yaşam maliyetinin daha yüksek olması ve daha çok firma/iş imkânı nedeniyle seçeneklerin daha fazla olması.
- Özellikle yüksek kira artışları nedeniyle kirada oturan çalışanların çoğu ev sahipleri ile sorun yaşıyor.
- Artan yaşam maliyetleri, fahiş kiralar, deprem korkusu; işgücünün İstanbul’dan göçünü tetikliyor.
- Türkiye genelinde faaliyet gösteren büyük firmaların çalışanlarının, İstanbul dışındaki şubelere tayin/transfer yönünde taleplerinde yoğunluk olduğu ifade ediliyor.
- Öte yandan, çalışmak için İstanbul’a göç etmek isteyen ve iş başvurusu yapan adaylar firmalardan konaklama imkânı talep ediyor.
- Piyasanın bir diğer çözümü ise özellikle imalat ve lojistik sektöründe firmaların, İstanbul’a komşu illere faaliyetlerini taşımaları.
*Net asgari ücret, 2023 yılı Ocak ayından geçerli olmak üzere geçen sene Ocak ayına göre yüzde 100, Temmuz ayına göre yüzde 54,7 artırılarak 8.506,80 TL olarak belirlenmişti.
NİTELİKLİ İŞGÜCÜ BULMAKTA ZORLUK YAŞANIYOR
Firmaların üçte ikisi önümüzdeki 6 ayda istihdamını artırmayı planlıyor. Ancak, aradığı nitelikte işgücünü bulmakta sıkıntı yaşıyor. Tüm sektörlerde hemen her firma, aradığı vasıflara sahip nitelikli işgücü bulmakta zorlanıyor. Firmalar üretim, satış ve idari süreçlerinde meslekli, nitelikli, uzman ve deneyimli-kıdemli personel bulmakta sıkıntı çekiyor.
Tablo: Sektörler itibariyle nitelikli işgücü açığı.
| TEKSTİL | Makineci, Ütücü, Pastalcı, Metocu, Tekstil Mühendisi, Tasarım Mühendisi, Planlama Personeli, Makine Operatörü, Kalite Kontrol, Dikişçi. |
| KİMYA, PLASTİK | Kalıp İşçisi, CNC Operatörü, Üretim Personeli, Plastik Enjeksiyon Personeli, Makine Teknikeri, Muhasebe, Teknik Eleman. |
| ELEKTRİK-ELEKTRONİK | Elektrik Ustası ve Kalfası, Montaj Personeli, Teknik Eleman, Elektrik Teknikeri, E-Ticaret, Dijital Pazarlama ve Yazılım Alanlarında çalışacak Personel. |
| GÜVENLİK HİZMETLERİ | Güvenlik Görevlisi, Koruma, Garson, |
| EĞİTİM | Halkla İlişkiler Görevlisi, Mutfak Görevlisi, Öğretmen, Anaokulu ve İngilizce Öğretmeni. |
| TOPTAN VE PARAKENDE | Satış Personeli, Yabancı Dil Bilen Satış Personeli, Market Personeli, , Pazarlama Personeli, Teknik Personel, Tasarım- Grafiker. |
| TURİZM VE KONAKLAMA | Aşçı, İngilizce Bilen Resepsiyonist, Genel Beyaz Yaka Pozisyonları, Garson, Halkla İlişkiler Görevlisi, İnsan Kaynakları Görevlisi, Güvenlik Görevlisi, Muhasebe, Bölüm Şefi, Masaj Terapisti, Kat Görevlisi. |
| YİYECEK VE İÇECEK | Satış ve Pazarlama Yetkilisi, Aşçı, Garson, Ekip Yöneticisi, Şoför, Garson, Barista, Depo Görevlisi, Hostes, Stevard, Uzman, Gıda Mühendisi, Muhasebe, Kasap. |
| SAĞLIK | Hemşire, Satın Alma Uzmanı, Ameliyathane Personeli, Garson, Yardımcı Sağlık Personeli, Medikal Muhasebe, Hasta Kayıt ve Kabul Görevlisi, Teknik Personel, Elektrik Teknisyeni. |
| BİLİŞİM VE TEKNOLOJİ | Pazarlama Uzman ve Uzman Yardımcısı, Üretim Personeli, Üretim Operatörü, Mühendis, Yazılım Alanında Yetişmiş Personel, İletişim Danışmanı. |
| METAL, OTOMOTİV | Kaynakçı, Mekanik Bakımcı, Teknik ve Mesleki Personel, Torna Ustası, Dış İlişkiler Uzmanı, Metal Sektöründe Daha Önceden Çalışmış Deneyimli Üretim Personelleri, CNC Tezgah Operatörü, Kalite Kontrol, Metal Kesme Personelleri, Plastik Enjeksiyon Personeli, Ara Eleman Pozisyonları, Pres Operatörü, Gaz Altı Kaynakçısı, El Becerisi Gerektiren Pozisyonlar. |
| İMALAT | Üretim Personeli, Teknik Personel, Kaynak Ustası, Ustabaşı, Genel Beyaz Yaka Pozisyonları, Tekniker, Makine Operatörü, Muhasebe. |
| HİZMET | Teknik Eleman, Genel Beyaz Yaka Pozisyonları, Grafiker, Üretim Personeli, Forklift Operatörü, Ara Pozisyon Personelleri, Organizasyon Görevlisi, Makine Operatörü, Büro Memuru, Muhasebe Uzmanı. |
| FİNANSAL HİZMET | Muhasebe, Genel Merkezdeki tüm pozisyonlar, özellikle yazılım ve iş geliştirme uzmanı. |
| ULAŞTIRMA VE DEPOLOMA, LOJİSTİK | Depo Personeli, Dış Ticaret Uzmanı ve Uzman Yardımcısı, Yabancı Dil Bilen Personel, Tecrübeli Üretim Personeli, Tır Şoförü. |
| İNŞAAT | Genel Beyaz Yaka Personelleri (Sekreter, Asistan, İnşaat Mühendisi, Satış Danışmanı) Üretim Personeli ve Laboratuvar Sorumlusu, Tesisat Ustası, İmalat Görevlisi, Üretimde Çalışacak Tecrübeli Personel. |
| İLAÇ İMALATI | Meslek Lisesi Mezunu Üretim Personeli, Genel Beyaz Yaka Pozisyonları. |
İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BÖLGESEL İSTİHDAM OFİSLERİ HAKKINDA
İşsizlik sorununun çözümüne destek olmak amacıyla İBB’nin kurduğu Bölgesel İstihdam Ofisleri, özel sektördeki işverenlerle iş arayanları bir araya getirmeye devam ediyor. İşverenlerin aradıkları nitelikteki çalışanı bulmasına; iş arayanların ise hedefledikleri işe kavuşmasına aracılık eden İstihdam Ofislerine bugüne kadar 110 bin kişi iş sahibi oldu.
Kayıtlarında 13 bini aşkın işveren firma bulunan Bölgesel İstihdam Ofisleri’nin yıl boyunca ortalama günlük 2800’ e yakın aktif ilan ile ortalama 13 bine yakın işgücü talebi yapılıyor.
Bölgesel İstihdam Ofisleri; İstanbul’un 39 ilçesine, ofislerin yanı sıra bio.ibb.istanbul portalı ve İstanbul Senin uygulamasında yer alan İş Ara İş Bul üzerinden online olarak da hizmet veriyor. Bölgesel İstihdam Ofisleri’nin Hatay’da bir ofisi olmak üzere, İstanbul Avrupa yakasında Arnavutköy, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Başakşehir, Bayrampaşa, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Çatalca, Esenyurt, Eyüpsultan, Gaziosmanpaşa, Küçükçekmece, Sarıyer, Silivri, Sultangazi, Şişli, Zeytinburnu’nda; Anadolu yakasında ise Adalar, Ataşehir, Beykoz (Kavacık), Kartal, Pendik, Sancaktepe, Şile, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar, Üsküdar 2(Yavuztürk)’de yer alıyor. Tüm ofislere 444 8 333’ü arayarak telefonla da ulaşmak mümkün. Ofislerin detaylı adresleri için bio.ibb.istanbul adresi ziyaret edilebilir.
İstanbul’un 24 ilçesinde bulunan ofislerin yanında, iki Mobil İstihdam Ofisi de her hafta İstanbul meydanlarında iş arayan vatandaşlarla buluşuyor.